İslam İşbirliği Teşkilatı‘nın alt kuruluşu olan, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Dünyadaki tüm Osmanlıca kaynakları Osmanlıca OCR yazılımı ile elektronik ortama aktarıyor. Yıldız Sarayı’ndaki merkezinde düzenlenen toplantıda konuşan IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren “Ülkemizin web tabanlı ilk sayısal kütüphanesi olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi’nde, dünyada ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR yazılımı ile sadece Türkiye’ye değil Osmanlı’nın hüküm sürdüğü tüm coğrafyalara ait gizli kalmış belgeler ve kaynaklar gün yüzüne çıkacak” dedi. Doç. Dr. Halit Eren, özellikle İslam coğrafyasında kültür ve sanat alanında gerçekleştirecekleri çalışmalar hakkında bilgi verirken, IRCICA Farabi Kütüphanesi’nde yürütülen en önemli projelerden biri olan Osmanlıca OCR yazılım sistemi kapsamında bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmaları anlattı. Toplantı sonrasında İslam coğrafyasının kültür hazinesine ev sahipliği yapan ve sahasında dünyanın sayılı ihtisas kütüphanelerinden IRCICA Kütüphanesi tanıtıldı.

Dünyadaki Tüm Osmanlıca Kaynaklar Dijital Ortama Taşınıyor

IRCICA Kütüphanesi’nde bir ilkin gerçekleştirilerek, Osmanlı’nın en özel kaynaklarının elektronik ortamda dünyaya açıldığını söyleyen Doç. Dr. Halit Eren, “Ülkemizin web tabanlı ilk sayısal kütüphanesi olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi’nde, OCR (Optik karakter tanıma) sistemi ile ilk aşamada 1729-1928 yılları arasında Osmanlıca basılmış tüm kaynaklar profesyonel tarayıcılar ile taranıp Osmanlıca  OCR yazılımı ile metin haline dönüştürülerek elektronik ortamda dünyaya açılacak” dedi. Merkezimiz tarafından 2011 yılından beri üzerinde çalışmalar yürütülen Osmanlıca OCR yazılım projemiz, 2015 yılında İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından Yenilikçi İstanbul Mali Destek Programına kapsamında desteğe layık görülmüştür.

Osmanlı’nın Hüküm Sürdüğü Coğrafyalardan Osmanlıca matbu eserlerin, Osmanlıca OCR ile metin içi aramaya açık hale geleceğini ifade eden Eren, “Dünyada ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR yazılımı ile sadece Türkiye’ye değil Osmanlı’nın hüküm sürdüğü tüm coğrafyalara ait gizli kalmış belgeler ve kaynaklar gün yüzüne çıkacak. Sayısal ortamda ücretsiz olarak kullanıma sunulacak” diye konuştu. Türkiye için pilot bir uygulama kabul edilen ve web tabanlı ilk sayısal kütüphane olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi’nde Osmanlıca dışındaki yazılı, basılı, görsel ve işitsel materyaller uluslararası standartlara uygun tarayıcılarla taranarak OCR işleminden geçirildikten sonra okunabilir, düzeltilebilir ve yararlanılabilir formda elektronik ortama aktarılıyor ve araştırmacılara sunuluyordu. Artık bundan sonra diğer kütüphanelerde kurulup işletilebilecek yapıda tasarlanan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphane sistemi ile entegre çalışan Osmanlıca OCR yazılım uygulaması ile araştırmacılar, Osmanlıca eserlere de okunabilir, düzeltilebilir ve yararlanılabilir formda çevrimiçi olarak ulaşabileceklerdir. IRCICA HAKKINDA İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’nın ilk kültürel alt organı olan IRCICA faaliyetlerine 1979 yılında başlamıştır. Kuruluş, İslam medeniyetinin ve Müslüman milletlerin kültürlerinin daha iyi tanınmasına katkıda bulunmayı, bu medeniyetin tarihi ve günümüzdeki yönlerinin dünya kamuoyundaki imajını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. IRCICA, dünyanın çeşitli bölgelerinde İslam medeniyetinin ve Müslüman milletlerin tarihi hakkında araştırma, yayın ve kongreler düzenlemektedir. İslam kültür ve medeniyeti sahasında çalışan araştırmacılar için kaynak oluşturan elyazması ve basılı eserlerin, arşiv belgelerinin ve diğer kaynakların bibliyografya ve kataloglar hazırlanmaktadır. Şehirlerin ve anıtların incelenmesi ve korunması amacıyla faaliyetler planlamakta, öneriler ortaya koymakta ve mimari atölye çalışmalarını, restorasyon ve koruma çalışmalarını yürütmektedir. İslam mimarisi konusunda yarışmalar düzenlemekte ve yayınlar hazırlamaktadır. İslam dönemi arkeolojisi araştırmaları ve kazıları konusunda işbirliğini ve bilgi alışverişini arttırmak, problemlerini gözden geçirmek, IRCICA’nın çalışma programları arasında yer almaktadır. IRCICA’nın sanat sergileri birçok dalda sanatçıları teşvik etmekte, eserleri tanıtmak amacıyla merkez salonunda ve çeşitli ülkelerde sergiler düzenlenmektedir. Üye ülkelerin geleneksel el sanatları hakkında seminerler, festivaller düzenlemek, yayınlar yapmak; el sanatları üretiminin ekonomik, kültürel ve sosyal yönlerini incelemek ve bu üretim sektörünün korunması ve geliştirilmesi için tavsiyelerde bulunmak El Sanatları Programının amaçlarını teşkil etmektedir. IRCICA Kütüphanesi Koleksiyonu’nda; 81 bin kitap, nadir eser ve tez, 2 bin 30 başlıkta , 20 bin cilt ve 115 bin sayı süreli yayın, 4 bin 100 ayrı basım, 10 bin 300 gri yayın, 1660 harita dışında 180 bin arşiv belgesi bulunmaktadır. IRCICA Kütüphanesine internet üzerinden de ulaşılabilmektedir. Tarihî fotoğraf arşivinde 19. yüzyıl sonu -20. yüzyıl başı döneminde İslam ülkelerinde şehirleri, anıtları, sosyal hayattan kesitleri gösteren 38.000 fotoğraflık Yıldız Albümlerinin yeniden basımları bulunmaktadır. IRCICA arşivinde toplam 65 bin fotoğraf bulunmaktadır.

IRCICA faaliyetlerini Tarihi Yıldız Sarayı’nda sürdürmektedir.