BATI TRAKYA’DA HALK HEKİMLİĞİ
Batı Trakya’da özellikle kırsal kesimlerde yasayan kisiler bazı hastalıkları, evlerinde büyüklerinden
ögrenmis oldukları çesitli usullerle veya bitkilerden elde edilmis, “Koca karı ilâcı” olarak tabir edilen
çesitli ilâçlarla iyilestirmeye çalısırlar.
Bu bölgelerde yasayan “hocalar” veya destur almıs kisiler de Batı Trakya’da halk hekimligi görevi
yapmaktadır.
AĞIZ İLTİHAPLANMASI:
Kara dut sekerle kaynatılır, surubundan her sabah aç karnına üçer kasık içilir.
AĞRI:
Vücudun agıran herhangi bir yerine ateste pisirilmis sogan baglanır.
ASTIM:
Kara turpun içi oyulur, içine bal doldurulup birkaç gün dinlendirilir ve her sabah birer kasık
yenir. Ya da kirli yapagı ısıtılıp günnükte yakılır, hasta; yanan yapagının dumanına tutulur.
BACAK AĞRISI:
Dereden tutulmus siyah sülükler agıran bacagın üzerine konur ve sülüklerin bacaktan kan emmesi
saglanır.
BADEMCİK İLTİHAPLANMASI:
Ateste pisirilmis elmanın üzerine seker konup bogaza baglanır.
BEBEKTE ÖŞÜRÜK
Yeni dogan bebekte, halk arasında “ösürük” denen yaralar çıkınca, kuyu dibinden alınmıs çamur
bu yaralara sürülür.
BEBEKTE PİSİK:
Yeni dogan bebekte olusan pisiklerin üzerine zeytinyag ve killi toprak sürülür.
BEBEKLERİ SARILIKTAN KORUMAK İÇİN:
Yeni dogan bebekleri sarılıktan korumak için, uyurken üzerine kırmızı bir çember örtülür.
BOĞAZDA ŞİŞLİK (YILANCIK)
Annesi hamile iken babası vefat etmis bir çocuga bogazda çıkan sislik ısırtılırsa yılancıgın
geçecegine inanılır.
BÖBREKLERDE AĞRI:
Mısır pürçegi kaynatılıp sabah aç karnına birer fincan içilir.
ÇIBAN:
Çıban çiçeklerinin yaprakları sıcak suya sokulup çıkartılır ve üzerindeki zarı soyulur. Bu yapraklar
daha sonra çıbanın üzerine konur ve bir bezle baglanır. Böylece çıbanın olgunlasıp patlaması saglanır.
ÇÜRÜK:
Vücudun çürüyen herhangi bir yeri hayvan derisine sarılıp bekletilir.
DİŞ AĞRISI:
Agıran dise sarımsak konur.
GÖZ AĞRISI:
Agıran göze logusa kadının sütünden birkaç damla damlatılır.
İSHAL:
Hastaya kuru kahve ve limon suyu karıstırılıp içirilir ya da kuru çay yedirilir.
KABAKULAK:
Destur almıs bir hoca fırın karası ile sisen yerlere X isareti koyarak okur.
KANAMA:
Kanamayı durdurmak için kanayan bölgeye tütün sarılır.
KASINTI:
Bölgede halk hekimi kabul edilen kisi hastanın omuzlarını jiletle kesip oradan kan alır. Kanı
alınan kisi 24 saat uyumadan kalırsa kasıntının bitecegine inanılır.
KÖPEK ISIRMASI:
Kaynamıs kuru fasulye yaranın üzerine baglanır.
MİDE BULANTISI:
Mercenkösk otu kaynatılıp içine limon sıkılıp hastaya içirilir.
ÖKSÜRÜK:
Ayrık otu kaynatılır, her sabah hastaya içirilir.
SİĞİL:
Sigilleri kurutmak için ya destur almıs bir hocaya okutulur ya da üzerine kezzap dökülüp
kurutulur.
TEMRA:
Yüzde kırmızı lekeler seklinde çıkan temranın hocaya okutulursa geçecegine inanılır.
YAKMA:
Ciltte yaralar seklinde görünen yakmanın geçmesi için hocanın okudugu dut çubugu yakmanın
üzerine sürülür.
YÜREK SIKINTISI:
Ayva yürek sıkıntısını alır. Ayrıca hamile kadın hamileligi süresince bol bol ayva yerse
çocugunun güzel ve saglıklı olacagına inanılır.
YÜREK KAÇMASI:
Herhangi bir olaydan çok korkmus bir kiside istahsızlık ve halsizlik baslarsa yüreginin kaçtıgına
inanılır. Bu durumda hasta hocaya götürülür. Hoca, yapagı ipine dualar okur, ipi 7 defa dirsege kadar
ölçer. Eger ip ikinci defa ölçerken kısalırsa, hastanın yüreginin kaçtıgına inanılır. Bu durumda hasta
iyilesmek için okunmus yapagı ipini 7 gün üzerinde tasır.
Not: Bu derledigimiz halk hekimligi ilâçları bir folklor arastırmasıdır, okurlarımız doktor tavsiyesi
olmadan bu tedavi yöntemlerini kesinlikle kullanmamalıdır.
Derleyen: İlknur HALİL
Kaynak Kisi (1) : Saziye Ahmet
Dogum Yeri ve Yılı: Gümülcine (Komotini) – 1935
Kaynak Kisi (2) : Ayse Sadık
Dogum Yeri ve Yılı: Gümülcine (Komotini) - 1942
|